Ontwerp openbare ruimte en binnenstedelijke rivierkade ‘Ruimte voor de Rivier’, nominatie LUCI Cities & Lighting Awards 2024
Zutphen IJsselkade
De herinrichting van de IJsselkade is uitgevoerd in het kader van ‘Ruimte voor de Rivier’ (Rijkswaterstaat, Provincie Gelderland en Waterschap Rijn en IJssel). Er zijn maatregelen genomen om veiligheidsproblemen bij hoogwater te voorkomen en de veiligheid van de waterkering te vergroten. Tevens ontstond de kans om van de in de loop der tijden verrommelde kade (deels in gebruik zijnde als parkeerplaats) weer een aantrekkelijke verblijfsruimte te maken. Cultuurhistorische structuren vormden een welkome inspiratiebron voor de herinrichting van de kade. Een belangrijke informatiebron was een cultuurhistorische gebiedsverkenning die in opdracht van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed tijdens het ontwerpproces werd gemaakt.
In de eerste fase (afgerond in 2018) is de nieuwe waterkering onder een licht schuine afloop geplaatst en afgewerkt met bakstenen. Zo wordt een relatie gelegd met de historische vestingmuren. Ook het gras op de benedenkade refereert aan het groen van de vestingwerken die hier ooit lagen en contrasteert met de stenige, historische binnenstad en de ruigere uiterwaarden. De benedenkade is autovrij gemaakt en fietsers en voetgangers hebben er alle ruimte gekregen. Hiervoor is een nieuwe fietshelling in aansluiting op het bolwerk gemaakt. Langs het fietspad accentueert een lijn van nieuwe Iepenbomen de richting van het monumentale stadsfront. De banken op de zitranden van de grasplateaus zijn geïnspireerd op de klassieke luiken van de historische huizen langs de IJsselkade (ontwerp Studio Carmela Bogman). De Berkelstuw is opgenomen in de waterkering en met twee nieuwe bruggen en trappen beleefbaar gemaakt. De coupure – een onderbreking in de waterkering – is ter hoogte van de binnenstad sterk verbreed. Zo is er een open zicht op de IJssel gerealiseerd. Omdat een horeca-kiosk precies de zichtlijn uit de binnenstad naar de IJssel blokkeerde, is deze kiosk gesloopt en is een bakstenen horecapaviljoen op een nieuwe locatie gebouwd. Hiervoor is het oorlogsmonument in nauw overleg met de nabestaanden verplaatst naar de plek waar de fusillade werkelijk heeft plaatsgevonden.
In overleg met de betrokken overheidspartijen is gekozen voor een beperkte verruimingsvariant van de IJssel. Hiervoor is een deel van de kade tussen het IJsselpaviljoen en de historische kade ter hoogte van de Marspoortstraat teruggelegd en vervangen door een trappartij. Door de nieuwe trappen aan de onderzijde een paar meter de rivier in te plaatsen, daalt de rivierstand bij hoogwater en wordt tegelijk verzanding bij laagwater voorkomen. Op de trappen kunnen de bezoekers genieten van de zon en van de IJssel met de langsvarende schepen. Grenzend aan de riviertrappen is een grote parkweide gemaakt. Het bestaande en geliefde waterspeelwerk is opgenomen in deze parkweide.
Locatie Zutphen
Ontwerpers Ronald Bron, Marike Oudijk, Mark van Rijnberk, Femke Peters, Hanneke Kijne
Partners Rijkswaterstaat + Deltaprogramma Rivieren, Waterschap Rijn en IJssel, Provincie Gelderland, Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed, ontwerp meubilair: Studio Carmela Bogman, lichtontwerp: Studio DL, ontwerp horecapaviljoen: IAA architecten, technische uitwerking: Nepocon, Orbis Engineering, Roelofs Groep, uitvoering: NTP Groep, De Klerk Werkendam, Platenkamp
Opdrachtgever gemeente Zutphen
Omvang 3 ha.
Jaar van ontwerp 2012 – 2023
Jaar van uitvoering 2017 – 2024
Status uitgevoerd
Fotografie Pieter Kers, Daniela Depau
